T.C. YARGITAY

11. HUKUK DAİRESİ

E. 2008/7767    K. 2010/589    T. 21.1.2010

• TEMİNAT MEKTUPLARININ İPTALİ İSTEMİ (Teminat Mektubuna Konu Riskin Gerçekleşme İhtimali Olup Olmadığının Değerlendirilmesi ve Sonucuna Göre Bir Karar Verilmesi Gerektiği)

• TEMİNAT MEKTUBUNA KONU HUKUKİ İŞLEM (Yerine Getirilip Getirilmediği Teminat Mektubuna Konu Riskin Gerçekleşme İhtimali Olup Olmadığının Değerlendirilmesi Gerektiği - Teminat Mektuplarının İptali İstemi)

• TEMİNAT MEKTUBUNA KONU RİSKİN GERÇEKLEŞME İHTİMALİ (Olup Olmadığının Değerlendirilmesi ve Sonucuna Göre Bir Karar Verilmesi Gerektiği - Teminat Mektuplarının İptali İstemi)

818/m.110

ÖZET : Davacı vekili, teminat mektuplarının iptali ile dava tarihinden itibaren komisyon ve BSMV'nin alınmamasına karar verilmesini istemiştir. Davacı tarafından sunulan ihracat belgelerine göre, davacının Irak'ta bulunan State Establıshment For Food Stuff Trading firmasına fatura ile sattığı malın satış tarihinden önce Gaziantep Gümrük Müdürlüğü'nden çıkışının yapıldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı banka tarafından düzenlenen teminat mektup suretlerinin dosyaya ibrazı için taraf vekillerine süre verilerek, taraf vekillerince sunulan tüm belgeler incelenmek suretiyle teminat mektubuna konu hukuki işlemin yerine getirip getirilmediği, başka bir değişle teminat mektubuna konu riskin gerçekleşme ihtimali olup olmadığının değerlendirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu konuda bir inceleme yapılmadan yazılı gerekçeyle davanın reddedilmesi doğru görülmemiştir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada Gaziantep Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen 12/12/2007 tarih ve 2006/324-2007/416 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak taraf vekilleri tarafından istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 19.01.2010 gününde davacı avukatı Hasan Öztürkmen geldi, davetiye tebliğine rağmen davalı vekili duruşmaya gelmedi, temyiz dilekçesinin süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraf avukatı dinlenildikten sonra, duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Ayşe Altun tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, müvekkili şirketin 1987 yılında Irak'da bulunan dava dışı şirket ile 1200 ton kırmızı iç mercimek satışı konusunda anlaştığını, adı geçen şirketin çalıştığı Rafıdain Bank aracılığı ile Türkiye'de muhabir banka olarak davalı Yapı Kredi Bankası A.Ş.'nde akreditif açtığını, bu alış-verişin teminatı olarak müvekkilinden istenen teminat mektubunun 47.040 USD ve 23.570 USD olmak üzere davalı bankadan alınarak Irak'ta bulunan firmaya verildiğini, ihraç konusu malın tam olarak gönderilip bedelinin de davacı şirket tarafından tahsil edildiğini, alıcı ve satıcı arasında herhangi bir sorun kalmadığını, ancak tam o sıralarda Irak Devleti Körfez Savaşı denilen savaşa girince alıcı Irak firması ile irtibatın kesildiğini ve bu şirket nezdinde kalan teminat mektuplarının iadesinin sağlanamadığını, 20 yıldır davalı bankaya yıllık % 2 komisyon ve BSMV olarak 1.481,76 USD ödenmek zorunda kalındığını, oysaki davalı için risk oluşturma olasılığının kalmadığını ileri sürerek, toplam 70.560 USD tutarındaki teminat mektuplarının iptaline, mektuplar toplamı üzerinden alınan komisyon ve BSMV karşılığı olan 1.481,76 USD'nın dava tarihinden itibaren alınmamasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davanın müvekkiline değil, teminat mektubu lehtarına karşı açılması gerektiğini, teminat mektuplarıyla riski üstlenen müvekkilinin, riskin doğması halinde de ödemeyi garanti ettiği için, bankanın sorumluluktan kurtulabilmesi için teminat mektubunun bankaya iade edilmesi veya muhatap tarafından bankanın ibra edilmesi gerektiğini, aksi halde davalı bankanın tazmin yükümlülüğünün devam edeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, davacı vekili tarafından ibraz edilen mal teslim ve banka ödeme belgelerinin davalı bankaya karşı bir hüküm doğurmayacağı, dava konusu teminat mektuplarının kesin ve süresiz nitelikte olup, davalı bankanın sorumluluğunun teminat mektuplarının kendisine iade edilinceye ve banka ibra edilinceye kadar devam ettiği, davacı tarafın dava konusu ettiği hususları teminat mektuplarının muhatabı olan Irak asıllı şirkete karşı ileri sürmesi gerektiği sonucuna varılarak, davanın reddine karar verilmiştir.

Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

1- Davacı vekili, müvekkili tarafından 1987 yılında Irak'ta bulunan bir firmaya sattığı emtianın davacı tarafından alıcısına teslim edilip bedelin tahsil edildiğini, Irak'ta bulunan State Establıshment For Food Stuff Trading firmasının çalıştığı Rafıdaın Bank aracılığı ile Türkiye'de muhabir banka olarak davalı Yapı Kredi Bankası AŞ'nde akreditif açtığını, alış-verişin teminatı olarak davacıdan istenilen teminat mektuplarının davalı bankadan alınarak Irak'ta bulunan firmaya verildiğini, ancak malın tesliminden kısa süre sonra Irak'ta çıkan savaş nedeniyle davalı banka tarafından düzenlenen teminat mektubunun muhatabı olan alıcı firma ile irtibatın kesildiğini, teminat mektubunun nakde çevrilme riski kalmadığı halde davalı banka tarafından davacından komisyon ve BSMV alınmaya devam edildiğini iddia ederek, teminat mektuplarının iptali ile dava tarihinden itibaren komisyon ve BSMV'nin alınmamasına karar verilmesini istemiştir.

Davacı tarafından sunulan ihracat belgelerine göre, davacının Irak'ta bulunan State Establıshment For Food Stuff Trading firmasına 08.12.1987 tarihli fatura ile sattığı malın 03.12.1987 tarihinde Gaziantep Gümrük Müdürlüğü'nden çıkışının yapıldığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı banka tarafından düzenlenen teminat mektup suretlerinin dosyaya ibrazı için taraf vekillerine süre verilerek, taraf vekillerince sunulan tüm belgeler incelenmek suretiyle teminat mektubuna konu hukuki işlemin yerine getirip getirilmediği, başka bir değişle teminat mektubuna konu riskin gerçekleşme ihtimali olup olmadığının değerlendirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bu konuda bir inceleme yapılmadan yazılı gerekçeyle davanın reddedilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle davacı yararına bozulması gerekmiştir.

2- Bozma sebep ve şekline göre davalı vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda ( 1 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, ( 2 ) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, takdir edilen 750.00 TL duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 21.01.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.